ગુજરાતના કૃષિ વિભાગે લોકોને સલાહ આપી છે કે Vegetables ને સ્વચ્છ પાણીથી સારી રીતે ધોયા વિના ન ખાઓ, કારણ કે તેમાં હાનિકારક જંતુનાશક અવશેષો હોઈ શકે છે જે સરળતાથી દૂર કરી શકાતા નથી.
વિભાગે જણાવ્યું છે કે Vegetables માં એવા પદાર્થો હોઈ શકે છે જે સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે અને તેથી સાવધાની સાથે તેનું સેવન કરવું જોઈએ. રાજ્યના ખેડૂતોને કૃષિ નિયામક દ્વારા પણ જાણ કરવામાં આવી છે કે જંતુનાશકો લણણી પછી પણ અને તેનો વપરાશ થાય ત્યાં સુધી કૃષિ પેદાશોમાં રહે છે.
આ અવશેષોને રોકવા માટે, વિભાગે નિયંત્રણના પગલાં જારી કર્યા છે જેમાં જણાવ્યું છે કે જંતુનાશકો તેમની ધીમી વિઘટન પ્રક્રિયાને કારણે લાંબા સમય સુધી વાતાવરણમાં રહે છે, અથવા તેઓ ચરબીમાં ઓગળી જાય છે અને બાયોમેગ્નિફિકેશનની પ્રક્રિયા દ્વારા શરીરમાં એકઠા થાય છે.
ALSO READ : Egg શા માટે તમારા ઉનાળાના આહાર માટે જરૂરી છે? જાણો 5 ફાયદા !!
જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરતી વખતે ખેતીની દિશા :
કેન્દ્રીય જંતુનાશક બોર્ડ અને નોંધણી સમિતિ (CIB&RC) એ Vegetables, ફળો અને મસાલા પાકો સહિતના પાકોમાં જંતુનાશકોના ઉપયોગ અંગેના પગલાંની ભલામણ કરી છે.
ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઈઝેશન (FAO) અને વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) એ Vegetables , ફળો, અનાજ વગેરેમાં જંતુનાશક અવશેષો માટે મહત્તમ અવશેષ મર્યાદા (MRLs) નિર્ધારિત કરી છે. જો અવશેષોનું સ્તર MRL કરતા વધારે હોય, તો તે નુકસાનકારક હોઈ શકે છે.
જો શક્ય હોય તો, એમેમેક્ટીન બેન્ઝોએટ, સ્પિનોસાડ, ઈન્ડોક્સાકાર્બ અને નોવેલ્યુરોન જેવા ઝડપી-અધોગતિશીલ કૃષિ રસાયણોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. સંકલિત જંતુ વ્યવસ્થાપન (IPM) નો ઉપયોગ જંતુનાશકોનો ઉપયોગ ઘટાડશે, જે જંતુનાશકોના અવશેષોને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
મચ્છર, માખીઓ, વંદો, કીડીઓ અને ઉંદરો, ઘરના અન્ય જીવાતોને નિયંત્રિત કરવા માટે જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરતી વખતે અપૂરતી કાળજી, અનાજ, પાણી, લોટ વગેરેમાં રસાયણો પ્રવેશી શકે છે અને તેના અવશેષો આપણા શરીરમાં પ્રવેશી શકે છે, જે વિવિધ રોગોનું કારણ બની શકે છે.
આવા જંતુઓનું નિયંત્રણ કરતી વખતે, જંતુનાશક દવાનો છંટકાવ કરતા પહેલા પાણીના વાસણો, અનાજના ભંડાર, અનાજના ઢગલા વગેરેને કાપડ અથવા પ્લાસ્ટિકથી ઢાંકી દેવા જોઈએ. જો અનાજ ભેજવાળું જણાય તો ઉપયોગ કરતા પહેલા તેને તડકામાં સૂકવી અને હવાચુસ્ત પાત્રમાં સંગ્રહિત કરવું જોઈએ.
