શું ભારતનો આર્થિક વિકાસ ઝડપી બનશે? નિર્મલા સીતારમણ જવાબ આપે છે

નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે બીજા ક્વાર્ટરમાં જીડીપીના આંકડા અપેક્ષિત કરતાં ઓછા હોવા છતાં, આગામી ક્વાર્ટરમાં ભારતની અર્થવ્યવસ્થામાં સારો વિકાસ જોવા મળશે.

તેમણે સ્વીકાર્યું કે જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર અર્થતંત્ર માટે પડકારજનક સમયગાળો હતો, પરંતુ મંદીને “કામચલાઉ આંચકો” ગણાવ્યો હતો.

નવેમ્બરમાં નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિકલ ઑફિસ (NSO) દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા ડેટા અનુસાર, ભારતનો GDP વૃદ્ધિ જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં 5.4% પર તીવ્ર ઘટાડો થયો છે જે અગાઉના ક્વાર્ટરમાં 6.7% હતો, જે 18 મહિનાની નીચી સપાટી છે.

મંગળવારે લોકસભાને સંબોધતા, તેમણે બીજા ક્વાર્ટર દરમિયાન સામનો કરવામાં આવેલા પડકારો પર પ્રકાશ પાડ્યો, પરંતુ આગામી ક્વાર્ટર માટે સકારાત્મક દૃષ્ટિકોણ જાળવી રાખ્યો.

“5.4% પર, બીજા ક્વાર્ટરનો દર અપેક્ષા કરતાં ધીમો છે. આ નાણાકીય વર્ષનો બીજો ક્વાર્ટર ભારત અને વિશ્વની મોટા ભાગની અર્થવ્યવસ્થાઓ માટે પડકારજનક ક્વાર્ટર રહ્યો છે,” તેણીએ કહ્યું. જો કે, સીતારમણે ધ્યાન દોર્યું હતું કે છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં ભારતની જીડીપી વૃદ્ધિ સરેરાશ 8.3% રહી છે, જેને તેણીએ વૈશ્વિક સ્તરે એક નોંધપાત્ર સિદ્ધિ ગણાવી છે.

સીતારમણે કહ્યું, “ભારત વિશ્વમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતી મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થા રહી છે અને આનો શ્રેય ભારતના લોકો અને નેતૃત્વને જાય છે.” તેમણે તેમના આત્મવિશ્વાસનો પુનરોચ્ચાર કર્યો કે અર્થતંત્ર ટૂંક સમયમાં પાછું ઉછળશે, એમ કહીને, “બીજા ત્રિમાસિક વૃદ્ધિમાં ઘટાડો એ માત્ર એક અસ્થાયી આંચકો છે; આગામી ક્વાર્ટરમાં અર્થતંત્રમાં સારી વૃદ્ધિ જોવા મળશે.”

નાણામંત્રીએ અનુદાન માટેની પૂરક માંગણીઓની પ્રથમ બેચ પર લોકસભામાં ચર્ચાનો જવાબ આપતાં આ ટિપ્પણી કરી હતી. તેમણે ગૃહને આશ્વાસન પણ આપ્યું કે વૈશ્વિક આર્થિક દબાણ છતાં ભારત વિશ્વમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતું અર્થતંત્ર છે.

તેમણે મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં મંદી અંગેની ચિંતાઓને ફગાવી દીધી, કહ્યું કે ત્યાં કોઈ વ્યાપક-આધારિત ઘટાડો નથી અને એકંદર ઉત્પાદન બાસ્કેટમાં અડધા સેક્ટર મજબૂત રહ્યા છે. આ દર્શાવે છે કે કેટલાક ક્ષેત્રોએ પડકારોનો સામનો કર્યો હોવા છતાં, એકંદરે ઉત્પાદન ઉદ્યોગ સારું પ્રદર્શન કરી રહ્યું છે.

મોંઘવારી વિશે વાત કરતાં નિર્મલા સીતારમણે જણાવ્યું હતું કે પાછલા વર્ષોની સરખામણીમાં હવે તે વધુ સારી રીતે નિયંત્રિત છે. તેમણે વર્તમાન સ્થિતિની તુલના સંયુક્ત પ્રગતિશીલ ગઠબંધન (યુપીએ) સરકાર દરમિયાન ફુગાવાના સ્તર સાથે કરી હતી, જ્યારે તે બે આંકડામાં પહોંચી ગયો હતો.

નાણા પ્રધાનના જણાવ્યા અનુસાર, એપ્રિલ-ઓક્ટોબર 2024-25માં છૂટક ફુગાવો 4.8% હતો, જે કોવિડ રોગચાળા પછીનો સૌથી નીચો સ્તર છે. તેમણે કહ્યું કે આ દર્શાવે છે કે તેલની વધતી કિંમતો અને પુરવઠા શૃંખલામાં વિક્ષેપ સહિત વૈશ્વિક પડકારો છતાં ભાવ નિયંત્રણમાં છે.

નાણામંત્રીએ તાજેતરના વર્ષોમાં રોજગારના સ્તરમાં થયેલા સુધારા વિશે પણ વાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે દેશમાં બેરોજગારીનો દર ઘટી ગયો છે. 2017-18માં જે દર 6% હતો તે હવે ઘટીને 3.2% પર આવી ગયો છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ આને અર્થતંત્રની પુનઃપ્રાપ્તિ અને વૃદ્ધિના સંકેત તરીકે રેખાંકિત કર્યું, કારણ કે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં વધુ નોકરીઓનું સર્જન થઈ રહ્યું છે.